Religie & onderwijs

Julianaschool

1872 - Kon. Julianaschool (1950)

De (Christelijk) Gereformeerde Kerk is ontstaan uit de Afscheiding, een beweging die zich afzette tegen moderne opvattingen over de bijbel en zich in 1834 afscheidde van de Hervormde Kerk.

Dit had op den duur ook gevolgen voor het onderwijs.
De Lier had een openbare school, maar halverwege de 19e eeuw groeide de wens onder het gereformeerde deel van de bevolking tot het stichten van een gereformeerde school.
In 1872 verzocht de pas opgerichte gereformeerde schoolvereniging aan de gemeente de oprichting van een christelijke school te bevorderen.
De gemeente wees dit af, zodat de gereformeerde gemeente zelf voor de nodige middelen diende te zorgen.

Dat lukte blijkbaar wonderwel, want in datzelfde jaar werd een kleine vlasserij aan het begin van de Dorpsstraat (nu Hoofdstraat) gekocht en ingericht als schoollokaal.
Per 1 februari 1873 werd meester David van Wijck benoemd tot onderwijzer.
Die was niet onder de indruk van zijn leslokaal, dat hij betitelde als een “verbouwde koeienstal”.
Veertien dagen later werd de school geopend.

De eerste christelijke school aan de Dorpstraat.


Eén van de vroegste foto’s van de gereformeerde school, circa 1894. Geheel links: meester van Wijck

Op de school zaten niet alleen kinderen uit gereformeerde gezinnen, maar ook een aantal kinderen van hervormde ouders die aan christelijk onderwijs de voorkeur gaven boven het bestaande openbare onderwijs.
Er was tot 1901 geen leerplicht en veel kinderen verzuimden vele maanden om te werken in de vlasteelt.
Bovendien was er steeds gebrek aan geld. Leermiddelen moesten door twee of drie kinderen gezamenlijk worden gebruikt. Als de lesboeken tenslotte uit elkaar vielen, zat er voor de onderwijzer niets anders op dan ze in zijn vrije tijd wat bij te plakken of in te naaien.

De hervormde dominee Conradi in de Lier was een groot voorstander van christelijk onderwijs en probeerde zijn gemeenteleden te overtuigen hun kinderen ook naar de gereformeerde school te laten gaan.
Toen dat maar beperkt lukte, deed hij een poging zelf een hervormde school te stichten.
In 1895 kocht hij daarom een stuk grond aan de Dorpsstraat, tegenover de Timmerwerf van Koene.
Het jaar daarop vertrok Conradi echter uit de Lier en na zijn vertrek bleek er weinig animo onder de hervormde gemeenschap te zijn tot de stichting van een hervormde school.

Ruim tien jaar later vroeg de gereformeerde schoolvereniging aan Conradi of zij het tot dan toe slechts incidenteel beplantte stuk grond kon kopen voor het bouwen van een nieuwe gereformeerde school.

Toen het Conradi duidelijk werd dat er van hervormde kant geen belangstelling was voor een eigen school, verkocht hij in 1908 de grond aan de gereformeerde schoolvereniging.
In 1909 werd op deze grond de nieuwe school gebouwd, met daarnaast een woning voor de “bovenmeester”.
In eerste instantie werd de school aangeduid als “school met den bijbel”.
Later is de school vernoemd naar Koningin Juliana.

In 1983 is de school en woning afgebroken.
Het gereformeerde basisonderwijs werd daarna ondergebracht in het gebouw van de al bestaande kleuterschool aan de Abel Tasmanlaan, dat hiervoor werd verbouwd en uitgebreid.