Weg- & waterwegen

PoortershavenKLM2a-300 pf 1024

1902 - Poortershaven vanuit de lucht omstreeks 1930

In de Oranjebuitenpolder was vroeger een kleine haven, met de naam Poortershaven. Deze haven werd rond 1902 aangelegd voor het overslagbedrijf van Joost de Poorter, gevestigd te Rotterdam. Rond de geschiedenis van deze haven hangt een waas van geheimzinnigheid.

Het is niet geheel duidelijk waarom het overslagbedrijf juist daar langs de Waterweg moest komen, en  niet in Maassluis of in Hoek van Holland. Over de Schenkel­dijk liep in die jaren alleen nog maar een zandpad en het goederentransport vond dan ook uitsluitend plaats per spoor.

De toenmalige inwoners van de Oranjepolder worstelden niet met deze vraag, en sommigen waren blij dat ze er een boterham konden verdienen als sjouwer en havenwerker bij het laden en lossen van erts, maar ook wel ingevroren vlees uit Argentinië. Bij het haventerrein was er een kleine nederzetting van een stuk of twaalf woningen en een kruidenierswinkeltje, waar zo’n kleine honderd mensen bij elkaar woonden.

Verderop, in de richting van Hoek van Holland stond nog een geheimzinnig soort hospitaaltje, oftewel een quarantaine barak. Dit was speciaal voor zeelieden die op hun zwerftochten over de wereldzeeën een besmettelijke ziekte hadden opgelopen.
De Nederlandse Spoorwegen hadden ook een klein stationnetje aangelegd; halte Poortershaven.

In 1938 verkocht De Poorter het complex aan een ander havenbedrijf, maar spoedig daarna kwam het in handen van de Nederlandse Koninklijke Marine. Er werden grote betonnen loodsen gebouwd en ingericht voor de opslag van zeemijnen. Geen wonder dat de haven in de Tweede Wereldoorlog door de Duitse Kriegsmarine in gebruik werd genomen als munitiedepot.

Op het terrein werden hiervoor nog een aantal zeer zware bunkers bijgebouwd. Uit onderzoek is later gebleken dat er ook een montage hal was voor kleine onderzeeboten, die destijds op de lijst van de geheime wapens stonden. Daaruit valt te verklaren dat Poortershaven in de oorlogsjaren hermetisch was afgesloten voor ongewenste bezoekers. Daarom wist niemand eigenlijk echt wat er gaande was daar langs de Waterweg.

Onverbrekelijk verbonden met de historie van Poortershaven is een enorme explosie in het voorjaar van 1945, om precies te zijn op dinsdag 20 februari, die niet alleen een groot deel van het havencomplex verwoestte, maar ook grote schade aanrichtte in Maasdijk en Maassluis, waar talloze ruiten sneuvelden door de drukgolf van de ontploffing. Eerder was Poortershaven al meer keren door de Engelsen gebombardeerd, maar deze explosie is veroorzaakt door de in een bunker opgeslagen zeemijnen. Het is niet geheel zeker of er sprake was van sabotage of een ongeluk.

Na de oorlog is het complex weer deels herbouwd en nog een aantal jaren door de Marine gebruikt voor munitie opslag. Later was er het “Koelhuis Poorstershaven” waar oa. fruit werd bewaard.
In 1981 is het complex grotendeels gesloopt om ruimte te maken voor de aanleg van de nieuwe Delta dijk. Alleen wat restanten van kleine bunkers herinneringen nog aan de bewogen historie van Poortershaven.